فهرست مطالب
نشریه پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی
سال یکم شماره 3 (تابستان 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/04/01
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 7-22هدف پژوهش حاضر، بررسی معیارهای تشخیص گناه کبیره در آموزه های دینی است که از یک قرایت و انسجام معنایی خاصی در قرآن و سنت برخوردار نمی باشد. پژوهش پیش رو با رویکردی به نگاه اندیشمندان دینی به موضوع نگریسته و با روش توصیفی - تحلیلی آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است. نتایج حاکی از آن است که برخی از این ملاک ها باطل و یا فاقد تعریف جامع و مانع است. به نظر می رسد، اگرچه در شرع مواردی به عنوان کبیره و یا صغیره تبیین شده است، ولی در جاهایی که شک وجود دارد، معیار منافات داشتن با معرفت الهی سبب کبیره بودن گناه می گردد، هرچند دیدگاهی که فلسفه ابهام در ملاک را مراقبت بیشتر انسان نسبت به رفتار و کردار خود دانسته است، دور از واقع به نظر نمی رسد.کلیدواژگان: گناه کبیره، گناه صغیره، اصرار بر گناه، تجری، مفسده
-
صفحات 23-40هدف این پژوهش معرفی رویکرد سازه گرایی زیباگرایانه به عنوان رویکرد نوینی در حوزه ی مطالعات تعلیم و تربیت اسلامی است. به این منظور و در ذیل معرفی این رویکرد، به بررسی گزاره های قرآن در باب تربیت، انسان و مفهوم زیبایی و دلالت های آن در گزاره های مبنایی تربیت اسلامی پرداخته شده است. در فلسفه ی اسلامی، تربیت به معنای ربوبی شدن یا خداگونگی و در قرآن، انسان نماینده ی خداوند در زمین و خدا صاحب نام های زیبا، منشا زیبایی و دوستدار آن معرفی شده است. از این منظر، در قرآن کریم، زیبایی به اهداف غایی حیات انسان گره خورده است. نیل به زیبایی در قرآن، بالاترین مرتبه ی کمال و دلیل آفرینش حیات و مرگ آدمی، آزمودن او از نظر میزان زیبایی اعمال او بیان شده است. بر اساس این نگاه ویژه و این جایگاه بنیادین است که تبیین گزاره های مبنایی مفهوم زیبایی در قرآن و دلالت های آن در تعلیم و تربیت اسلامی از اهمیتی ویژه ای برخوردار است. در راستای این هدف، در این پژوهش، با استفاده از سه روش تحلیل محتوای کیفی، تحلیل شبه استعلایی و تحلیل و تفسیر مفهومی، به تبیین رویکرد سازه گرایی زیباگرایانه، به عنوان یک رویکرد جدید در حوزه ی مطالعات تعلیم و تربیت اسلامی پرداخته شده است. این ایده نتیجه ی توسعه ی رویکرد جدید سازه گرایی واقع گرایانه، در حوزه ی مباحث مربوط به زیبایی شناسی در آموزه های قرآن است. از این منظر و بر اساس آموزه های اسلام در قرآن، به لحاظ وجودشناسی، زیبایی ها در جهان، مستقل از ادراک و توجه آدمی وجود دارند. این پیش فرض، همچنین، شامل وجود خداوند به عنوان زیبایی مطلق می شود. از منظر معرفت شناسی، در ایده ی سازه گرایی زیباگرایانه، زیبایی امری قابل دستیابی، برخوردار از معیارهای قابل تعریف و بنابراین قابل انتقال و قابل تعلیم است. از منظر انسان شناسی، مهم ترین بخش رویکرد سازه گرایی زیباگرایانه، خصیصه ی عاملیت در انسان است که به عنوانی موجودی عامل، مختار و تصمیم گیرنده، قادر است به هدف نیل و تشبه به زیبایی مطلق، در حد موجودیت خود و در مسیر آن، بر حسب ادراک، احساس، زبان و بافت ویژه ای که در آن زیست می کند، سازه های ذهنی خود را از آن زیبایی مطلق خلق کند و گام به گام به هدف نهایی آدمی که تشبه به زیبایی مطلق است نزدیک تر شود.کلیدواژگان: قرآن، انسان، زیبایی، تربیت اسلامی، سازه گرایی واقع گرایانه، سازه گرایی زیباگرایانه
-
صفحات 41-60هدف پژوهش حاضر تحلیل کنش گفتاری و زمینه سیاسی در اندیشه امام خمینی می باشد. سیوال اصلی این است که چه ارتباطی میان زمینه های اجتماعی - سیاسی و نگارش متون توسط امام خمینی وجود دارد. در این پژوهش تلاش شده است تا از نظریه ابراهیم برزگر ماخذ از کتاب سیاست به مثابه صراط و نظریه کنش گفتاری با توجه به زمینه های سیاسی استفاده شود. امام خمینی در ابتدا با کتاب هایی مانند کشف اسرار ،کنش گفتاری خود را در جهت بیدار کردن، مخالفت با انفعال حوزه و مردم نسبت به وقایع روز دنبال کردند. در مراحل بعد گفتار و نوشتار ایشان به تدریج سعی در اصلاح ایدیولوژی سلطنت و با عدم نتیجه گرفتن با این روش به سوی تغییر هنجار مرسوم و تکوین هنجار خویش با نگارش کتاب های ولایت فقیه، البیع و... تغییر جهت یافت. در مراحل بعد با تکوین و تثبیت هنجار مرسوم یعنی حکومت اسلامی و ولایت فقیه، به نظام سازی و نهادسازی پرداختند. ؟ پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که سیر تکوین هنجار مرسوم امام خمینی با توجه به زمینه های مختلف توسط ایشان و با نگارش کتاب ها و رساله های مختلف آغاز گردید. این تلاش ها در قالب انقلاب اسلامی، با مجاهدت های علمی و رهبری عملی به بار نشست و مسیر انقلاب را به عنوان یک صراط مستقیم برای همگان مشخص کردند.کلیدواژگان: امام خمینی، انقلاب اسلامی ایران، کنش گفتاری، هنجارها، ولایت فقیه، تمدن اسلامی
-
صفحات 61-80هدف پژوهش حاضر بررسی نظم و نظم پذیری و رابطه آن با حیات طیبه از منظر قرآن و حدیث می باشد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که ایجاد حیات طیبه و جامعه سعادتمند و صالح، مشروط به انجام اعمال صالحه مومنانه است. از مصادیق اعمال صالحه مومنانه و زمینه ساز حیات طیبه، نظم پذیری در امور فردی و اجتماعی می باشد. پذیرش آراستگی و پیوستگی حکیمانه با ناظم حکیم است. حیات طیبه همان زندگی سعادتمندانه، معنادار و هدفمندی است که به سوی غایت، کمال مطلوب و ناظم حکیم در حرکت می باشد. از منظر قرآن و حدیث، نظم و نظم پذیری در حیات طیبه، سبب آرامش جسمی و روحی، معنابخشی به زندگی و هماهنگی با نظام احسن آفرینش می شود.کلیدواژگان: قرآن، حدیث، نظم، نظم پذیری، حیات طیبه، معنابخشی به زندگی
-
صفحات 81-96هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر معنویت در توانمندسازی معلمان می باشد. روش پژوهش تحلیلی - استنتاجی بوده و بر این فرضیه استوار است که معلمان در خصوص جهت گیری های علمی و آموزشی خود می بایستی معنویت را سرلوحه کار خود قرار دهند. نتایج نشان داد که جهت گیری های معنوی معلمان در آموزش، لازمه پیشبرد صحیح در تربیت افراد است. برخلاف تصورات سکولاری و غرب گرایی که در آن کوشش نموده اند بین دین، معنویت و آموزش و عقلانیت فاصله بیاندازند و همواره معلمان و دانش آموزان را در فضایی سکولاری و فارغ از دیانت تربیت نمایند، اسلام تعریفی دقیق در جهت گیری های آموزشی برای معلمان که مسیولیت تربیت دانش آموزان را در مدرسه برعهده دارند، ارایه نموده است. در این جهت گیری ها به زیبایی میان عقلانیت، آموزش و معنویت ارتباط برقرار کرده و تا به جایی پیش رفته که معتقد است لازمه موفقیت معلمان در آموزش و تدریس، داشتن معنویت و ارتباط خوب با خداوند متعال می باشد.کلیدواژگان: معنویت، توانمندی حرفه ای، معلم، دانش آموزان، تربیت
-
صفحات 97-122هدف پژوهش حاضر بررسی و شناخت ارتباط تعاملی رجعت، تناسخ و معاد می باشد. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که رجعت، تناسخ و معاد از جمله واژگان متداول در زبان مفسران، متکلمان و فلاسفه اسلامی می باشد. مسایل کلامی همیشه از سوال برانگیزترین و جنجالی ترین مسایل مورد بحث در میان اندیشمندان سایر نحله های فکری بوده و اختلاف نظرهای اساسی نیز از قبل این بحث ها به وجود آمده است. رجعت از نظر عالمان تفسیر قرآن مورد قبول است، چون یک حقیقت قرآنی بوده و نیز رجعت برخی انسان ها با شرایط ویژه در زمان ظهور مهدی(عج) مورد تایید عالمان شیعی می باشد. در رجعت سخن از تعلق مجدد روح به بدن خود بعد از قطع علاقه به میان می آید، در حالی که تناسخ یعنی انتقال نفس ناطقه از بدنی به بدنی دیگر به منظور تحمل کیفر یا برخورداری از پاداش در برابر اعمال گذشته و رسیدن به کمال در همین دنیا، و این بنا به دلایلی پذیرفتنی نیست.کلیدواژگان: رجعت، تناسخ، مرگ، معاد
-
Pages 7-22The purpose of the present study is to review the criteria for the identification of major sins in religious instructions not having a certain interpretation and semantic coherence in the Qur’ān and tradition. The following research considers this subject with an approach to the views of theologians and analyzes them with a descriptive-analytic method. The results indicate that some of these criteria are invalid or without any comprehensive and accurate definition. It seems that although some sins have been determined as major or minor, when there is doubt, the criterion for the identification of major sins would be inconsistency with the divine insight. However, another view that attributes the philosophy of ambiguity in criterion to a man’s more caring for his behavior and act is not unrealistic either.Keywords: Major Sin, Minor Sin, Insistence on Sin, Tajarrī (Attempt to commit a sin), Mafsadih (Corruption)
-
Pages 23-40The purpose of the present study is to introduce aesthetic constructivism as a new approach in the field of Islamic education studies. Using 3 methods of qualitative content analysis, analysis, and thematic interpretation, this research dealt with the explanation of aesthetic constructivism as a new approach in the field of Islamic education studies. This idea is as a result of expanding the new approach of realist constructivism in the realm of aesthetical discussions in the Qur’ān’s instructions. In this regard and according to Islamic instructions in the Qur’ān, beauties ontologically exist in the world independent from human understanding and attention. This premise also involves the existence of God as the absolute beaty. From epistemological point of view, beauty in aesthetic constructivism is an achievable issue that has definable criteria so it can be transmitted and taught. From anthropological view, the most important part of aesthetic constructivism is the agency of a human as an agent with free will and decision-making potential who is able to create his own mental constructions from absolute beauty to achieve and resemble that according to his existence, understanding, emotion, language and special context of living; and gradually approach the ultimate human goal that is resemblance to absolute beauty.Keywords: Qur’ān, Human, Beauty, Islamic Education, Realist Constructivism, Aesthetic Constructivism
-
Pages 41-60The purpose of the present study is an analysis of the speech act and political background in the ideology of Imam Khumaynī. The main research question is what is the relationship between social-political backgrounds and writing texts by Imam Khumaynī. This research attempts to make use of Ibrahim Barzigar’s theory in his book, Politics as the Way and the Theory of Speech Act with Regard to Political Grounds. Imam Khumayī initially in some of his books like Kashf Asrār followed his speech act for awakening and opposing the passivity of the seminary and people towards current events. In the next stage, his writing and speech gradually shifted to reforming the ideology of kingdom and afterwards, when he did not get any results from this method, he shifted to changing the common norm and developing his norm by writing Wilāyat-i Faqīh, al-Bay’, and so on. In the subsequent stages, by developing and stabilizing the common norm that is Islamic revolution and Wilāyt-i Faqīh, he dealt with system building and institutionalization. The present research relies on the hypothesis that the course of developing Imam Khumaynī’s common norm with respect to different grounds, initiated by him through writing various books and dissertations. These attempts became fruitful in the form of Islamic revolution and by scientific endeavors and practical leadership to determine the path of revolution as an upright way for all people.Keywords: Imam Khumaynī, Islamic Revolution of Iran, Speech Act, Norms, Wilāyat-i Faqīh (Guardianship of the Islamic Jurist), Islamic Civilization
-
Pages 61-80The purpose of the present study is to review order and regularity and their relation to pure life from the perspective of the Qur’ān and Hadīth. The method of study is descriptive analysis and the results showed that creating pure life and prosperous and righteous society is contingent upon decent and faithful acts. Evidence of righteous and faithful acts that pave the way for pure life is regularity in personal and social affairs. Accepting arrangement and sagacious cohesion is with a wise moderator. Pure life is a prosperous, meaningful, and purposeful life that moves towards the goal, optimal perfection, and wise moderator. From the view of the Qur’ān and Hadīth, order and regularity in pure life bring about physical and spiritual peace, give meaning to life, and create coordination with the excellent system of creation.Keywords: Qur’ān, Order, Regularity, Pure Life, Giving Meaning to Life
-
Pages 81-96The purpose of the present study is to survey the effect of spirituality on the professional empowerment of teachers. The method of study is analytic-inferential and it relies on the hypothesis that teachers should put spirituality as the role model in their scientific and educational orientations. The results showed that the spiritual orientations of teachers in education is a prerequisite for the appropriate improvement in education. Contrary to secular and western ideology that tries to distinct religion and spirituality from education and rationality and thereby train teachers and students in a secular atmosphere free from religiosity, Islam has presented an accurate definition for the educational orientations of teachers who are responsible for training the students at school. Islam has beautifully interrelated rationality, education, and spirituality in its orientations and it even believes that the prerequisite for the teachers’ success in education and teaching is their spirituality and good relationship with God Almighty.Keywords: spirituality, Professional empowerment, Teacher, Students, Education
-
Pages 97-122The purpose of the present study is to review and recognize the interrelation between Rij’at (return), reincarnation, and resurrection. The method of study is descriptive analysis and the results showed that Rij’at (return), reincarnation, and resurrection are some commonly used terms among commentators, theologians, and Islamic philosophers. Kalāmī (theological) issues have always been controversial and disputed arguments for the thinkers of other intellectual doctrines and there have been basic disagreements over these discussions. Rij’at (return) is acceptable in the view of scholars of the Qur’ān’s exegesis because it is a Qur’ānic truth and also the return of some men with special conditions at the time of Imam Mahdi (s)’s reappearance is confirmed by Shi’ite scholars. Rij’at speaks about the return of soul to body after their separation, while reincarnation means transmigration of soul from one body to another in order to bear punishment or receive prize for the past acts and to reach perfection in this world, and this is not acceptable due to some reasons.Keywords: Rij’at (Return), reincarnation, death, resurrection
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.